Resurrection_24.jpg

Nieuwjaarstoespraak deken Bakker 2017

*************************************************
Nieuwjaarstoespraak – Dekenaat Amsterdam – donderdag 12 januari 2017
Mozes en Aäronkerk – Amsterdam
*************************************************
 
Iedere minuut komt maar één keer langs
Dames en Heren, voor de twaalfde keer mag ik vanmiddag als deken van Amsterdam de jaarlijk¬se Nieuwjaarstoespraak houden. En wat zijn die 365 dagen snel voorbijgegaan. Waar is de tijd gebleven? Als je jong bent duurt ’n jaar minstens een eeuwigheid. Het lijkt wel alsof de klok sneller tikt naarmate je ouder wordt. Tijd is een wonder¬lijk gegeven als je erover nadenkt. Je hebt er nooit genoeg van en soms lijkt-ie ook weer te kruipen. Intrigerend! 
 
Vaste rituelen helpen ons om te gaan met het ongrijpbare, maar dwingende verschijnsel tijd. Klokken en kalenders, jubilea en rustdagen, po-cketplanners en dienstroosters komen eraan te pas om de tijd in de greep te krijgen. Maar ook in 2017 komt elke minuut komt maar één keer langs en wie hem niet gebruikt is hem kwijt, als een geldstuk dat op straat in een putje rolt, voor altijd verloren.
 
Tijdsbesef
Alleen mensen hebben tijdsbesef. Er zijn bloemen die hun blaadjes sluiten als het avond wordt en dieren die de hele herfst in de weer zijn om een wintervoorraadje voedsel aan te leggen. Maar weten kunnen zij het niet. Alleen een mens weet dat hij ooit een baby is geweest en daarvóór niet bestond; alleen de mens maakt een afspraak voor volgende week en herinnert zich de verjaardag van zijn moeder. Alleen de mens beseft dat hij, even zeker als hij zo en zoveel jaar geleden gebo¬ren is, eens dood zal gaan. We weten niet wanneer. Dat maakt het leven niet eenvoudiger.
 
Vanmiddag zijn we samengekomen om elkaar een goed, gelukkig en zalig nieuwjaar toe te wen¬sen. En we laten onze gedachten gaan over 2016. Een jaar, waarin verdrietige en blije momenten elkaar afwisselen. Misschien is er voor u het afgelopen jaar nieuw leven bijgekomen: een kind of een kleinkind, een nieuwe relatie, nieuw werk. Misschien was er ook sprake van groot verlies: de dood van een geliefde, gebrokenheid, harde woorden, tegenvallers. Soms denk je wel eens: waar is nou die God van ons gebleven, voor wie we ons dagelijks inzetten?
 
Waar is God, hoe is zijn naam? Soms moet je op de Tv een woord raden. Er zijn maar een paar letters gegeven. Soms zie je het woord direct, soms ook niet. En als de oplossing komt, denk je: wat stom, dat ik dat niet zag. Maar de puzzel wordt wat eenvoudiger, als de eerste en laatste letter van het te raden woord zijn gege¬ven. God zegt: ‘Ik ben de Alfa en de Omega’, de eerste en de laatste letter van je levensalfabet. En dat maakt onze levenspuzzel een stuk gemakke-lijker, om zo het hele woord te ontdekken. ‘Ik sta aan het begin’, zegt God, ‘en aan het einde van je leven’.
 
En God kijkt ons aan, Hij kent ons bij name en zegent ons en gaat met ons mee het nieuwe jaar in. En wat onze plannen voor 2017 betreft: ook in het nieuwe jaar worden wij door Hem gezien, Hij trekt weer met ons mee. Wij zijn gezegend, ook in het nieuwe jaar: als we thuisblijven of weggaan, of we ziek zijn of gezond, of we leven of voorgoed afscheid moeten nemen. Gezegend zijn wij en God kijkt ons aan. Voor Hem telt elk mens.
 
Ook in 2017 kijkt God, en vele lieve mensen kijken met Hem mee. Mensen die eens van ons waren, zijn voorgoed gevallen uit de tijd. Wij roepen hen aan tot over de grenzen van de dood heen. Ze zijn niet onbereikbaar. Ze zijn in Zijn handen en zijn, geborgen bij Hem, ons tot zegen. 
 
Ook in 2017 zal het weer een gemengd bedrijf zijn: voor- en tegenspoed, ziekte en gezondheid, dood en leven. Maar die minder goede momenten horen ook bij 2017, zoals ze hoorden bij het jaar 2016. Maar met één troost: pas achteraf ontdekte het Joodse Volk dat ze in de woestijn waren uitgegroeid tot Gods eigen volk. De leerschool van het lijden heeft hen uiteindelijk naar het Beloofde Land gebracht.
 
Gezondheid en Vrede
Wij hebben de afgelopen week onze nieuwjaarswensen uitgewisseld. En mij is opgevallen dat bijna iedereen elkaar veel gezondheid en vrede wenst. En ik kan me daar alles bij voorstellen. In 2016 nam o.a. paus Franciscus het voortouw. Hij vroeg toen onze aandacht en inzet voor zijn grootste zorgen.
 
1. Zijn bekommernis om vrede en veiligheid.
2. Zijn zorg voor de vele vluchtelingen
3. Zijn zorg voor de mens en zijn milieu
 
In de ecologische encycliek Laudato Si (2015) gaf paus Franciscus ons daarin een leidraad. Voor hem is de zorg voor de mens onlosmakelijk ver¬bonden met onze zorg voor de aarde, voor het milieu. Of zoals de econoom Herman Wijffels dat zegt: wij leven ecologisch gezien in een crash-situatie. Doorgaan met de huidige wijze van produceren en consumeren is onhoudbaar. Dan tasten we de basis van ons leven aan en zullen ons zelf vernietigen.
 
Ons gemeenschappelijk huis
In Laudato Si heeft Paus Franciscus het over het bewonen van een gemeenschappelijk huis, waarin alle overtuigingen, godsdiensten en culturen bij elkaar wonen en werken aan een gezamenlijke vrede. En een ander huis (een andere aarde) is er niet. We zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor onze gezamenlijke toekomst.
 
In 2016 hebben veel parochies en geloofsgemeenschappen, zich gebogen over het Jaar van Barmhartigheid’ dat de paus op Christus Koning 2016 officieel heeft afgesloten. Maar natuurlijk betekent dit niet dat we ook in 2017 daar niet daarmee verder zullen gaan. De span-ningen tussen mensen, culturen en volkeren nemen in een snel tempo toe. De slogan is: niet samen, maar tegenover elkaar.
 
Eigenlijk is er niets nieuws onder de zon. Augustinus heeft het in het jaar 400 al over de noodzaak om ‘bruggen van barmhartigheid te bouwen’. Dat is wat anders dan wat sommige wereldleiders willen. Zij willen geen bruggen maar muren. Niet samenbrengen, maar scheiden. Daar kun je toch het meeste aan verdienen. Augustinus beschouwt vrede als eindpunt van heel ons leven, als levensdoel. In de uiteindelijke realisatie valt die vrede samen met het eeuwig leven bij God. Ons hart dat ook in 2017 zo hunkert naar vrede. Augustinus schrijft in zijn preek over psalm 84:10:
‘Dan (na de dood) is er volop eeuwige vrede. Dan wonen we in die stad, u kent haar wel... Wie verlangt er niet naar die stad, waar geen vriend ooit weggaat en geen vijand binnenkomt, waar geen verleider is, niemand die onrust zaait en verdeeldheid brengt onder het volk van God… Dan zullen we God hebben om samen naar te kijken. God zal ons gemeenschappelijk bezit zijn. Wij zullen God hebben als gemeenschappelijke vrede’
 
Overleden pastores 2016
Na deze stichtende woorden van paus Franciscus en de H. Augustinus focussen we nu wat in op wat er gebeurde in ons dekenaat Amsterdam. En welke kansen en mogelijkheden er liggen voor 2017. Ik wil beginnen met het noemen van de namen van de overleden pastores van 2016. In ons dekenaat Amsterdam waren dat maar liefst tien collega’s. En als ik zo naar hun leeftijden kijk, denk ik: ‘Pastor zijn is blijkbaar niet eens zo’n slecht vak, je kunt er oud mee worden’. De jongste die gestorven is, was 81, de oudste 92. En hun namen roepen bij velen van u de nodige herinneringen Ook hun gedachtenis nemen wij mee het nieuwe jaar in. Ook hen willen niet vergeten.
 
Pater René Corbeels MSF - 81
Tijdens onze nieuwjaarsreceptie in 2016 stierf op 12 januari René Corbeels, missionaris van de Heilige Familie. René was lang werkzaam in Chili. Daarna was hij vanuit Beverwijk ook hier actief onder de Spaanssprekenden.
 
Pater Jan Richter O.Praem - 92
Op zondag 13 maart stierf de Norbertijn Jan Richter. Jan was vele jaren pastoor in diverse parochies van Hilversum: in de Verrijzeniskerk, de Sint Jan de Evangelist en de O.L. Vrouw On-bevlekte Ontvangenis.
 
Hans Maassen o.s.a. - 89
Op 15 maart stierf de Augustijn Hans Maassen. Na les te hebben gegeven op enkele Augustijnse scholen kwam Hans naar Amsterdam-Noord. Hij werkte daar vele jaren in de zielzorg. Zijn laatste 15 levensjaren woonde hij bij de zusters Augustinessen in Heemstede
 
Jan Schouten – 87 
Op 21 maart, stierf de Amsterdammer Jan Schouten. Na zijn studie theologie werd hij hal-verwege de vijftiger jaren beroepen op verschil-lende plaatsen in de Gereformeerde kerk. Maar zijn hang naar het Katholicisme bleef. In 2010, hij was toen tachtig, werd hij door onze bis-schop priester gewijd en deed vervolgens zijn eerste mis in de Begijnhofkapel. Hij ging daarna regelmatig voor in de Vredeskerk en On¬ze Lieve Vrouwekerk in Amsterdam.
 
Gerard Meershoek - 89
Op zaterdag 26 maart stierf, op 89-jarige leeftijd, Gerard Meershoek. Na zijn wijding studeerde hij klassieke talen in Nijmegen en werd leraar op Hageveld. In 1975 kreeg hij een benoeming als pastor van de Surinaamse katholieke ge¬meenschap in Amsterdam. Tot aan zijn dood heeft hij zich voor hen ingezet.
 
Peter Bosma - 81
Op woensdag 13 april overleed Peter Bosma. Hij was o.a. kapelaan in Naarden. Daarna werd hij benoemd tot legeraalmoezenier, als luitenant-kolonel Vervolgens werd hij pastor buiten ons bisdom, o.a. in Ede en in Leeuwarden. Zijn inspiratiebron was paus Johannes de XXIII. Vanuit die inspiratie werkte hij aan vernieuwing in het kerkelijk leven.
 
Gé Geukers - 91
Op vrijdag 10 augustus stierf Gé Geukers. In 1970 werd hij deken van het dekenaat Amstelland. Vervolgens werd hij bisschoppelijk vicaris en later vicaris-generaal. In 1996 ging hij met emeritaat en werd pastor in het Zorgcentrum Agnes in Egmond aan Zee. Ook na zijn pensio-nering in 1996 had hij vele dierbare contacten met vooral het bisdom en met pastores uit het basispastoraat.
 
Chris Wüst - 96
Op vrijdag 30 september stierf Chris Wüst. Hij was leraar muziek op Warmond. Hij werd o.a. pastoor van de Lucaskerk in Amsterdam-Nieuw-west, en van de Goede Herder in Laren. Hij was voorzitter van De Diocesane St. Gregoriusvereniging en bestuurslid van de Adviesraad Liturgie in ons bisdom.
 
Hans Wilting s.j. - 84
Op 14 november stierf de Jezuïet Hans Wilting. Na zijn priesterwijding werd hij leraar gods-dienst aan het Ignatiuscollege in Amsterdam. Hij assisteerde veel in de Amsterdamse parochies. Vanaf 1985 werd Hij fulltime pastor van de Sint Jan de Doper in Amsterdam-West. In 2010 verhuisde hij naar het Berchmanianum.
 
Henk Samson - 89
Op maandag 21 november stierf Henk Samson. Hij was o.a. werkzaam in de H.H. Martelaren van Gorcum en in de H. Augustinus in Amster-dam/Amstelveen. In 1978 werd hij pastoor van Weesp, Muiden en Muiderberg. Tot op hoge leeftijd bleef hij pastoraal bij Weesp betrokken. Heel tekenend was voor hem zijn bescheidenheid. Zo wilde hij niet begraven worden in het statige priestergraf, maar gewoon tussen zijn parochianen. Bij hen voelde hij zich thuis en hij wil te midden van hen opstaan op de dag der dagen.
 
Trees Schiloo JMJ - 87
Tenslotte namen we op 23 november afscheid van zuster Trees Schiloo, van de Sociëteit van Jezus, Maria en Jozef. Zij was een aantal jaren bestuurslid van de Sociëteit van JMJ en later al-gemeen overste. In 1985 werd ze pastoraal werkster in de Boomkerk in Amsterdam-Oud-west. In 1994 ging zij met pensioen en vertrok naar Vught waar ze opnieuw overste werd van een kleine gemeenschap. Zuster Trees is 87 jaar oud geworden.
 
De DCRK
Ook in 2016 is er weer hard gewerkt aan het fuseren van parochies. De afronding van dit proces begint nu langzaam in zicht te komen. Er wordt nu hard gewerkt aan de concrete invul¬ling van de regioparochies. Veel moet binnen de regioparochie nog op elkaar afgestemd worden. Dat vraagt van velen een bredere inzet. Een bron van zorg blijft de invulling van het pastoraal personeel en de teruglopende financiën. Van de andere kant zorgen de kortere lijnen hopelijk op den duur voor een efficiënter aanwenden van mensen en middelen.
 
In november 2016 kwam het bisdom met een gespreknotitie over ‘Kerk in een veranderende samenleving’. In deze gespreksnotitie hebben de bisschop en hulpbisschop hun gedachten neer¬gelegd over de voortgang van het pastoraat in de komende jaren. Zij willen met ons delen hoe zij aankijken tegen de huidige stand van zaken in kerkelijk Nederland en in ons bisdom en vooral inzichtelijk maken dat we naar de toe¬komst toe moeten gaan bewegen. Zij benoemen o.a., een aantal vitaliteitscriteria m.b.t. de lokale gemeenschappen en de financiën. Deze notitie is in alle gremia van het bisdom onderwerp van gesprek geweest. Op 7 december kwamen rond dit onderwerp veel pastores uit het bisdom in Heiloo samen rond deze materie. In 2017 zal deze notitie verder besproken en behandeld worden in de parochies en geloofsgemeenschap¬pen.
De Diaconie
De regiopastores hebben in het afgelopen jaar, natuurlijk in overkoepelende zin, zich gebogen over de vraag wat wij kunnen doen voor men-sen die in nood verkeren. Zij waren erg actief op het terrein van de armoedebestrijding en het steunen van organisaties als bijvoorbeeld de voedselbank. Voor 2017 betekent dit uiteraard onverkort dezelfde doelstelling. Hopelijk zet zich, ook op stedelijk niveau, deze tendens zich door. Ook de samenwerking tussen de Parochiële Charitas Instelling (PCI’s) werd geïntensi¬veerd.
 
Specifiek ligt er een uitdaging waar het gaat om de zorg en aandacht voor de nieuwe Nederlanders met hun vluchtelingenstatus, samenwerking met andere kerken en professionele organisaties op dit terrein, zoals in Amsterdam-Oost. Binnen het project ‘The Battery, charching the church’ worden initiatieven ontwikkeld om ook bij de jongere generatie betrokkenheid bij caritas te organiseren. Een ander project is ‘Taking Care’, een caritastraining speciaal voor vrijwilligers uit de migrantengemeenschappen, zodat ook zij vanuit hun geloofsgemeenschappen mensen kunnen bijstaan. Deze training start in maart en er is nog plaats!
 
Geloofsopbouw
Op het gebied van Geloofsopbouw heeft de groep contactpersonen op dit werkveld hun bijeenkomsten inhoudelijk afgewisseld met studieuze onderwerpen en bezoeken aan parochies en instanties om van elkaar te leren. Zo bezocht men in mei de hier in huis gevestigde gemeenschap van Sant’ Egidio, die natuurlijk in eerste instantie een diaconale presentie heeft, maar waar het nodige te zeggen valt over een lerende achtergrond.
 
Verder was er een bijeenkomst over de dvd-se-rie Catholicism, Er vond daar veel uitwisseling plaats over het vormgeven van activiteiten van het Heilig Jaar van Barmhartigheid en besprak men onder leiding van een deskundige inleider het pauselijk document Amoris Laetitia. Uit de-ze bijeenkomsten werden concrete handvatten geconcludeerd om in de verschillende parochies mee verder te gaan en zelfs cursussen op te starten,
 
Migrantengemeenschappen
De vele migrantenkerken vormen in Amsterdam een kloppend hart. Als het gaat om het aantal kerkgangers ligt de top drie van onze Amsterdamse RK-Kerken bij drie Migrantenkerken. En wij kunnen veel van hen leren. Voor 18 juni nodigde het bisdom de migranten uit voor een Migrantendag in ons Bedevaartcentrum Heiloo. De migranten waren massaal aanwezig in de viering, waarin onze hulpbisschop voorging. Op 27 februari zal de hulpbisschop de nieuwe Afrikaanse Migrantenkerk in Amsterdam Z.O. inwijden. Een voormalig gezondheidscentrum is intensief omgebouwd tot een prachtige kerk-ruimte. Veel Afrikaanse parochianen hebben mede aan de verbouwing hun beste krachten gegeven. De West-Afrikanen hebben daarmee een ook thuishaven gekregen. En reken maar dat daar op zondag de kerk weer vol zal zitten! Ook de Ghanese pastoor John Affum heeft daar zijn woonruimte gekregen.
 
Een Woord van Dank
U begrijpt dat ik dankbaar ben dat zovelen van u zich bezighouden met geloofsoverdracht, de zorg voor de mens en zijn milieu in de diaconie, de organisatie binnen de nieuwe regioparochies, en de vele parochianen, en dat zijn er echt heel veel, die de dragers zijn geworden van de lokale geloofsgemeenschappen.
 
2017 wordt een spannend jaar. Maar met Gods hulp en Zijn barmhartigheid zal het zeker weer lukken om te blijven werken aan Gods gemeenschappelijk huis, waar mensen uit allerlei cultu¬ren en godsdiensten wonen. Zoals dat zo prachtig verwoord is in de encycliek Laudato Si.
 
Zo mogen wij het nieuwe jaar 2017 ingaan. Vol met plannen. Kunnen we iets bereiken? Wij zijn geen engelen, geen goden, maar mensen met boeiende, ongekende kansen. En ook in 2017 staan wij nooit alleen. We zijn de eersten niet! Achter ons staat een grote rij van mensen, onze ouders en voorouders, die zochten en hebben gevonden. Een grote rij van mensen die geloofden in trouw, in menselijke liefde, en in de nieuwheid van ons bestaan. Wij zijn de eersten niet, maar ook niet de laatsten.
 
Moge, ook in 2017, de Heer, zijn gelaat naar u keren en u vrede schenken.’ Ik wens een zalig, gelukkig, inspirerend, gezond en vredig 2017 toe. Met een hartelijke groet,
 
Ambro Bakker s.m.a, deken van Amsterdam.
Dea Broersen, coördinator
Cynthia de Mie-Koeman, secretaresse