Kinderen zijn gek op verhalen. Ze kunnen eindeloos naar hetzelfde verhaal luisteren. En ze kennen het zó van buiten dat je er geen woord aan mag veranderen. Kinderen leven van de herhaling. Jezus houdt ook van verhalen. Hij vertelt ze bij bosjes. En als je niet beter weet, zou je denken dat het gewone verhaaltjes zijn Het gaat over een vrouw die brood bakt, een vrouw die een geldstuk kwijt is, een herder van wie een schaap in het struikgewas terecht is gekomen, een vader die zijn zoon kwijt is. En over een tollenaar die van iedereen de boom in kon. Bij Jezus vind je geen lange theologische redeneringen, Hij is een man van verhalen, ‘En wie oren heeft om te horen, dat hij hore.’

 

Vanmorgen het verhaal over Zacheüs, de tollenaar. Een geliefd verhaal ook bij kinderen. Een belastingambtenaar, in dienst van de Romeinse bezetter, verrijkt zichzelf en maakt zich gehaat. Van de mensen om hem heen kan hij de boom in. Dat doet hij ook, hij is klein van gestalte. En dan komt Jezus langs, Opmerkelijk dat juist Hij de mensen ziet, die wat anderen betreft de boom in kunnen. ‘Zacheüs, ik kom bij je eten?’ Geen verwijten, geen scheldpartij. Thuis kijkt Zacheüs Jezus aan, die nergens over begint, Dan krijgt hij het Spaans benauwd en komt zélf met zijn verhaal. Door de ontwapenende houding van Jezus komt hij tot inzicht, tot bekering.

 

Het verhaal van Zacheüs bekering is een van de vier modellen die Lucas gebruikt om te laten zien wat een ontmoeting met Jezus kan betekenen in iemands leven. Er is het verhaal van de bekering van Petrus (Lucas 5:1-11), van de ‘zondige’ vrouw in het huis van Simon, de Farizeeër (Lucas 10:36-50), het hoofdstuk (parabels) over het verloren geldstuk, schaap en zoon (Lucas 15). En het verhaal over Zacheüs (Lucas 19:1-10)

 

Vandaag dan het Zacheüs-verhaal. Eigenlijk hebben we allemaal iets van deze man. In élk mens schuilt een Zacheüsfiguur. Natuurlijk, je kunt je groothouden, je kunt zelfs op hoge hakken lopen, je kunt een grote wagen kopen, maar je blijft wie je bent: een klein Zacheüsmens. Niemand heeft de wijsheid in pacht. En als je de jaren die achter je liggen overziet, schrik je soms van je eigen kortzichtigheid. Waar zijn je idealen gebleven? We deinen mee op de golven van sympathie en antipathie en we weten vaak met onze houding geen raad. En eigenlijk willen we maar één ding: we verwachten begrip, ontmoeting, bemoediging, vergiffenis en ruimte. In één woord: onderdak! 

 

Onderdak vinden bij elkaar en God, thuis zijn bij jezelf, door de ander worden geaccepteerd zoals je bent. De ondermaatse Zacheüs loopt verloren tussen de mensen. Jezus zoekt bij hem onderdak. En dan gebeurt het wonder: hij bekeert zich, keert zich letterlijk om.  Dat het hier gaat om een collaborateur met de bezetter is niet onbelangrijk in het verhaal. In het eerste vers van zijn evangelie heeft Lucas het tegen de Romein Theofilus. Bekering kan op alle fronten werkelijkheid worden. Zelfs iemand die heult met de gehate Romeinse bezetter kan zich bekeren! Terwijl de omstanders Zacheüs een zondaar blijven vinden, maakt Jezus de weg vrij naar zijn toekomst. En terecht, want hij is en blijft een zoon van Abraham!

 

En velen van ons zitten als Zacheüs in de boom. We wachten of en kijken toe. Wanneer zal de mens opdagen die ons bij de hand neemt, die ons moed inspreekt? Het evangelie geeft ons vandaag een antwoord. Wat er gebeurd is met Zacheüs kan vandaag aan óns gebeuren. Maar dat vraagt wel om een ommekeer. Je leven laten leiden, niet door de welvaart en allerlei materiële zaken. Je leven laten leiden door het evangelie. God tegemoet vliegen. Iets van je leven maken in die paar jaar dat we - tegen de achtergrond van de eeuwigheid - op aarde doorbrengen. Laat je leiden door je dromen en je idealen. Stijg uit boven materiële dingen. Kom tot inkeer, keren wij ons om, naar God, naar elkaar en naar ons zelf. En proberen wij te leven vanuit het princiep van Jezus zelf: ‘Ook jij bent een Zoon van Abraham, een Kind van God!’

 

Veel mensen hunkeren ernaar om gezien te worden. Want was het daar Zacheüs ook niet om te doen?  Gezien worden, er weer bij mogen horen. Gezocht worden omdat ook jij nodig bent. Zonder jou is het verhaal niet compleet. Je hoort erbij. Als we zó denken wordt God weer zichtbaar in onze wereld. Ook in onze eigen omgeving mensen weer op beide benen laten staan, waardoor ze weer rechtop door het leven kunnen gaan. En dan denk ik natuurlijk niet alleen aan onze eigen omgeving, maar ook aan de vele vluchtelingen en slachtoffers van geweld, die gebukt en gebogen door het leven gaan. Voor sommigen kunnen al die mensen de boom in. Maar een volgeling van Jezus nodigt hen juist uit om uit de boom te komen en zich te laten opnemen in onze levenskring. En ook wij worden vandaag uitgenodigd om uit de boom te komen, want de Heer wil Zelf onze gast zijn… En als dat gebeurt, dan ontstaat haast vanzelf ‘het wonder van onze bekering’, van onze ommekeer ommekaar.

 

Ambro Bakker s.m.a.

Deken van Amsterdam