Een kostelijke scène, die Mr. Bean niet zelf heeft bedacht. Ik kwam die scène eerder tegen. Berthold Brecht (1898-1956) heeft het in één van zijn verhalen over een jongen die op reis gaat. In de haast pakt hij een te kleine koffer en propt daar alles in wat hij nodig heeft - sokken, boeken, schoenen, broeken en truien. De koffer is te klein, hij gaat er boven op zitten en doet de koffer met geweld dicht. En alles wat úit de koffer steekt knipt hij er met een schaar af: een halve pyjama, een stuk trui, de mouw van een overhemd. Zo gaat-ie op reis: aan de buitenkant is er niets te zien: het is een keurige koffer. Maar vanbinnen is het één grote warboel en de helft is kapot. Ik denk dat onze levenskoffer er ook zo uitziet! Van buiten ziet het er keurig uit. Maar ook de koffer van ons leven is te klein. Wij hebben alles wat er niet in past maar weggeknipt.

 

De psychologie zegt dat we een selectief geheugen hebben. Onze herinneringen knippen we keurig bij, want we willen ons verleden in orde hebben. Herinneringen, die ons soms verschrikkelijk veel pijn doen, proberen we weg te werken uit ons geheugen. Dat lukt je nooit helemaal, want soms word je door een enkel woord weer herinnerd aan wat er gebeurd is. Er is iets fout gegaan en nooit is er een woord van vergeving over je lippen gekomen. Je doet alsof er nooit iets is gebeurd: je knipt je levenskoffer bij. Zo houden we ons verleden en onze herinneringen overzichtelijk! Naar 2017 nemen we niet alleen de goede dingen mee, ook de vervelende herinneringen horen in onze levenskoffer thuis. We moeten ze alleen niet weg praten, maar ze een plaats in onze levenskoffer geven.

 

Zo bracht 2016 naast blijde ogenblikken ons ook weer veel verdriet. Een lach en een traan liggen zo dicht bij elkaar. Ook 2016 was een jaar van afscheid nemen en van nieuwe contacten, van vrede sluiten en opnieuw ruzie maken. Er zijn mensen die in 2016 gestorven zijn, bij u thuis, hier in ons midden: vrienden en vriendinnen, verwanten en bekenden. Wij laten hun stemmen reiken tot over de grenzen van de dood en wij roepen hen toe, zolang wij leven: lieve doden, God kijkt jullie aan. Hij kent jullie bij name. Hij zegent jullie. Zo laten we weer een jaar achter ons met zijn vele vragen, werk en zorg, zijn teleurstellingen en vervullingen, zijn gemiste kansen en goede dingen. Je denkt aan mensen die je hebt ontmoet, maar ook aan de contacten die zijn verbroken. Momenten van hoop en vertrouwen, maar ook momenten waarop je het opgaf, omdat je het niet meer zag zitten. En niet alleen lief en leed in je gezin, onze leefgroep, onze vrienden en vriendinnen. Ook het hele wereldgebeuren trekt via kranten en televisie de laatste dagen aan ons voorbij.

 

En wat speelde zich allemaal af in uw eigen leven. In het nieuwe jaar zullen verdriet en blijdschap ongetwijfeld weer hand in hand gaan. Als je het jaar overziet dat achter je ligt, dan zijn er momenten geweest die we graag opnieuw zouden willen beleven. Andere momenten zouden we het liefst zo snel mogelijk willen vergeten, omdat elke herinnering ons intens pijn doet. Maar ook deze momenten horen bij het jaar 2016. De wereld viert feest. Mensen, dieren, huizen en bomen: ze zijn allemaal wat ouder geworden. We hebben stapels vuurwerk gekocht en steken ze om twaalf uur af. We willen de boze geesten van 't afgelopen jaar niet met ons mee hebben! 

 

We willen in 2017 weer opnieuw beginnen. We willen elkaar een goed en zalig nieuwjaar toewensen. Ook in 2017 zullen we op moeten komen voor elkaars onvermogen en fouten. Het nieuwe jaar hoeft voor niemand een verschrikking te zijn, want ook in het nieuwe jaar zal er een mens zijn die je recht in de ogen zal kijken, zullen er mensen zijn die veel van je houden, ook al zeggen we dat niet altijd tegen elkaar. En wat je naast je herinneringen aan 2016 mag meenemen is vergeving. Ruim daar maar een grote plaats voor in. Want alleen vergeving is in staat mensen bij elkaar te krijgen en bij elkaar te houden. Alleen vergeving zorgt voor een opgeruimd bestaan.

 

Wat kan ik u tenslotte aan het einde van 2016 toewensen? Dat het goed gaat met ons allemaal! Wij zijn allemaal mensen! Dat is niet niks: geen engelen, geen goden, maar mensen. Mensen met boeiende kansen. Vervolgens: je staat niet alleen, je bent de eerste niet. Achter u staat een lange traditie van zoeken en vinden, voor u uit een lange rij van mensen gegaan die geloofden in vrijheid, trouw en nieuwheid van leven. Toen je klein was, hebben ze op de arm genomen, je een plaats gegeven in die rij, gedoopt in water en vuur, genoemd naar Jezus, op zijn weg gezet, onder de roep van zijn liefde geplaatst, opdat we kinderen zouden worden van de levende God. Het is de Messias die in mens na mens tevoorschijn komt, totdat Hij van elk gezicht staat af te lezen. Geen gat is te klein voor het waaien van Gods Geest. Hij gaat wegen die voor ons mensen onbegaanbaar lijken. Geen ziekte is Hem te zwaar, geen frustratie is Hem te groot. 

 

2016 ligt voor ons, ongebaand, maar er is al een spoor getrokken van redding en bevrijding: Gods vleesgeworden woord heeft onder ons zijn intrek genomen. Daarom: kies ook het komend jaar voor het leven. Wees 'n licht in de wereld, wijs je kinderen, wijs elkaar 'n weg om te gaan, word oog voor de blinde, een lied voor de dove. Dan zullen wij opstaan uit de oude wereld. Dan zullen we leven. En dan zal de Heer ons behoeden en zegenen. Ik wens u allemaal zo'n gezegend, dus zalig nieuwjaar! 

 

Ambro Bakker s.m.a.

Deken van Amsterdam